Τα εκλογικά αποτελέσματα στην Ιταλία και ο χαρακτήρας των σύγχρονων αντιθέσεων στον ¨δυτικό κόσμο¨

Συντάκτης: Δημήτρης Τεμουρτζίδης

Η παραδοσιακή διαχωριστική γραμμή Δεξιά- Αριστερά, που όριζε για πάνω από έναν αιώνα τα δύο ισχυρά ιδεολογικά ρεύματα, αντικαθίσταται από  μία νέα διαχωριστική γραμμή, που παραπέμπει σε μία διαρκώς μεταβαλλόμενη ¨κοινωνική και ταξική πραγματικότητα¨.

Αυτό θα επιβεβαιώνεται σε κάθε εκλογική αναμέτρηση και με τέτοια συχνότητα από εδώ και μπρος σε ολόκληρο τον ¨δυτικό κόσμο¨,  και  δεν θα αποτελεί  την εξαίρεση αλλά τον κανόνα.

Ως ¨δυτικό κόσμο¨, θα πρέπει να ξεκαθαρίσουμε ότι εννοούμε, το θεσμικό πλαίσιο της αστικής  δημοκρατίας, με τους βασικούς κοινοβουλευτικούς κανόνες λειτουργίας, όπως  ορίζεται ¨με την αντιπροσωπευτική δημοκρατία¨ και όχι τα ανελεύθερα, δεσποτικού και δικτατορικού τύπου καθεστώτα, όπου απαγορεύονται  ή υπολειτουργούν προσχηματικά τα κόμματα, στα αυταρχικά καθεστώτα.

Επανερχόμενοι στο εκλογικό αποτέλεσμα της Ιταλίας, πρέπει να αποδεχθούμε και να αναθεωρήσουμε εκ βάθρων βασικά ¨στερεότυπα¨ που αντανακλαστικά και αυτόματα προστρέχαμε με σχετική ευκολία μέχρι πρότινος,  για την ερμηνεία τους.

Γιαυτό οποιαδήποτε απόπειρα πολιτικής  ανάλυσης ή  σχηματικής ερμηνείας, με όρους ¨κεντροδεξιάς – κεντροαριστερής¨ , που είχαν την τιμητική τους σε προηγούμενες  και πολύ πρόσφατες εποχές έχει πάψει να ισχύει.

Οι συνθήκες άλλαξαν και οι εποχές όπου είχαμε, την έκρηξη των μικρομεσαίων στρωμάτων που μαζί με την ισχυρή -σε ποσοστά βιομηχανική εργατική τάξη- καθόριζαν ουσιαστικά το μεταπολεμικό, κοινωνικό και ταξικό μοντέλο έχουν αλλάξει ριζικά.

Τι αλλάζει όμως σήμερα  και ειδικότερα στον ¨δυτικό κόσμο¨? Και ποιοι είναι οι νέοι βασικοί διαχωρισμοί?

Οι  ¨απ΄ έξω¨ και οι ¨από μέσα¨ της παγκοσμιοποίησης είναι η νέα πραγματικότητά που συναντάμε σε κάθε εκλογική αναμέτρηση, ως πρώτος και κύριος διαχωρισμός.

Ένας διαχωρισμός όμως που δεν ακυρώνει την βασική αντίθεση ανάμεσα στο Κεφάλαιο και την Εργασία, αλλά τον ανάγει σε διαρκή και ταχύτατα μεταβαλλόμενο.

Καθοριστικό ρόλο για την αλλαγή αυτή παίζουν  οι ¨υπερεθνικές λειτουργίες¨, (ΔΝΤ, Παγκόσμια Τράπεζα, ΟΟΣΑ, Παγκόσμιος Οργανισμός Εμπορίου, G8 και οι οίκοι αξιολόγησης  ), οι τελευταίες μάλιστα  είναι  κατεξοχήν ¨μη ορατές¨, και απολύτως αυτονομημένες, με τις εθνικές και διακρατικές πολιτικές, να απειλούνται και να βρίσκονται σε ανίσχυρη θέση.

Οι αντιθέσεις είναι υπερεθνικές ενώ οι αποφάσεις που λαμβάνονται από τις υπερεθνικές ελίτ, είναι έξω και πέρα από τις επιλογές και τις ανάγκες  των πολτών σε εθνικό επίπεδο.

Αντιθέσεις, που προκαλούν αλλαγές, σε έναν ταχύτατα μεταβαλλόμενο κόσμο, που βασικό τους χαρακτηριστικό έχουν, πέρα από την ταχύτητα και το ανεξέλεγκτο εύρος τους,  την κυρίαρχη τάση, που με όχημα της υπερεθνικής μορφής της  παγκοσμιοποίησης, προκαλεί βίαιες σαρωτικές οικονομικές και πολιτικές αλλαγές.

Αλλαγές που θεωρούσαμε προβλέψιμες για μακρά σχετικά περίοδο, στην προηγούμενη φάση ανάπτυξης της καπιταλιστικής συσσώρευσης,  είτε ως ατομικής- ιδιωτικής, με την κλασική τους μορφή, είτε ως κρατικής,  με τις γνωστές απόπειρες του ¨κρατικού καπιταλισμού, όπως τις γνωρίσαμε σε Ανατολή και Δύση.

Ποια όμως είναι η κύρια αντίθεση στις μέρες και τι χαρακτηριστικά παίρνει?

Ένα μεγάλο τμήμα των ¨μεσαίων τμημάτων – μικρομεσαίων, μη προνομιούχων ¨  όπως τους αποκαλούσε ο Ανδρέας Παπανδρέου, εξαφανίζεται ή προλεταριοποιείται βίαια, ενώ ειδικότερα στην Ευρώπη όπως και στη χώρα μας, διευρύνονται ολοένα και περισσότερο, τα τμήματα των κοινωνιών που προσπαθούν να διατηρήσουν το επίπεδο ευημερίας που κατείχαν την προηγούμενη περίοδο, ενώ γίνεται εμφανέστερη η οικονομική πίεση που τείνει διαρκώς μειούμενη στα εισοδήματά τους.  Ενώ τα κατώτερα εισοδηματικά στρώματα δίνουν τον καθημερινό αγώνα,  -κυριολεκτικά και όχι καθ΄ υπερβολή-,  να προσπαθούν να επιβιώσουν στοιχειωδώς και αξιοπρεπώς.

Δεν πρόκειται, -όπως μέχρι πρόσφατα γνωρίζαμε- ότι, αυτό αφορά  περιορισμένα τμήματα,  όπως για παράδειγμα τις μειονότητες ή τους παραδοσιακά περιθωριοποιημένους,  που αναγκαστικά ¨πέταγε έξω το σύστημα της ανάπτυξης¨.

Η παγκοσμιοποίηση στις μέρες μας πετάει έξω πολύ περισσότερους  με μαζικό αλλά και βίαιο τρόπο, από το “τρένο” της.

Έτσι έχουμε, μικρομεσαίους επιχειρηματίες, ¨νοικοκυραίους – εισοδηματίες¨, πέρα από την παραδοσιακή εργατική τάξη που έχει πληγεί καίρια από την αποβιομηχάνιση, τους νέους, με ¨περιορισμένη ειδίκευση και ευελιξία¨, όπως επίσης ακόμα και μεγαλύτερα τμήματα της μικρομεσαίας επιχειρηματικότητας, να είναι όλοι στο στόχαστρο της νεοφιλελεύθερης απειλής.

Η κρίση όμως, δεν έπεσε από τον ουρανό.

Στην εποχή μας, είναι αυθεντικό προϊόν, της συγκεκριμένης μορφής που έχει η ίδια η φύση της νεοφιλελεύθερης καπιταλιστικής παγκοσμιοποίησης, της κυρίαρχης τάσης, της ανεξέλεγκτης συγκεντροποίησης αλλά και της ασύλληπτης ανισοκατανομής του πλούτου, ενώ έχει προσλάβει ¨υπερεθνικές και άτυπες μορφές διακυβέρνησης¨.

Γιαυτό και στην κρίση αυτό που επιβεβαιώνεται ότι θα επανέρχεται με συχνότερο και μη προβλέψιμο τρόπο, ενώ οι γνωστές ¨κυκλικές κρίσεις¨ που  ξέραμε, όλο και συχνότερες σε πυκνότητα αλλά και διάρκεια θα είναι και θα τις χαρακτηρίζει  η γενικευμένη αστάθεια σε μέγεθος που θα τις μεταβάλλει, ως κύριο το χαρακτηριστικό της, από όλες όσες γνωρίζαμε σε προηγούμενες φάσεις, στο κοντινό  μέλλον.

Η διεθνοποίηση της οικονομίας, που με γρήγορους και μεταβαλλόμενους ρυθμούς αναπτύσσεται με βίαιο τρόπο,  φέρνει σε όλους τους πολίτες μεγάλη ανασφάλεια και ειδικότερα, στα πιο ευπαθή και εκτεθειμένα τμήματα  των ¨δυτικών κοινωνιών¨.

Είναι το κύριο χαρακτηριστικό αυτού του τρόπου υπερσυγκέντρωσης, που φέρνει αυτή η μορφή της υπερσυσσώρευσης, και της ανακατανομής του πλούτου διεθνώς.

Αυτός ο τρόπος είναι ήδη εδώ, είναι ο νέος καπιταλισμός του μέλλοντος!

Κανένας  δεν θα είναι, ούτε θα νοιώθει ασφαλής,  ούτε πολύ περισσότερο σίγουρος για τίποτα.  Ακόμα και για όλους εκείνους που θεωρούν ότι βρίσκονται  στους  ¨από μέσα¨,  μπορεί ανά πάσα στιγμή να βρεθούν στους  ¨απ΄ έξω¨!

Στην Ευρώπη,  αυτό φαίνεται όλο και πιο καθαρά, σε κάθε εκλογική αναμέτρηση.

Όπως πρόσφατα, στο βρετανικό δημοψήφισμα αλλά και στις Αμερικανικές προεδρικές εκλογές.

Όσοι εργαζόμενοι ήταν τότε ή ένοιωθαν ότι βρίσκονται μέσα στο “τρένο” της παγκοσμιοποίησης, ψήφισαν φανατικά υπέρ της παραμονής της Βρετανίας στην ΕΕ. Το ίδιο έγινε και στις ΗΠΑ.

Στην Ευρώπη και ειδικότερα στη χώρα μας, οι πολιτικές ερμηνείες που δίνουν, για τα διαδοχικά εκλογικά αποτελέσματα στις χώρες της Ε.Ε,  εκπλήσσουν ακόμα τις ελίτ, με τον καταποντισμό που υφίστανται  οι δύο βασικοί παραδοσιακοί μεταπολεμικοί  πυλώνες της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας,  των συντηρητικών από τη μία και των σοσιαλδημοκρατών / εργατικών από την άλλη, να έχουν ανατραπεί.

Οι κοινωνικές και πολιτικές δυνάμεις που στήριξαν και συμπαρατάχτηκαν, -κυρίως μετά τον Β’  παγκόσμιο πόλεμο- γύρω από αυτό το μοντέλο, έχουν χάσει την οικονομική και κοινωνική τους αναφορά.

Όσο θα συνεχίζεται η οικονομική και κοινωνική ανασφάλεια των παραδοσιακών μικρομεσαίων στρωμάτων  στην Ευρώπη αλλά και τις ΗΠΑ, που βίαια τις μεταβάλει η παγκοσμιοποίηση μαζί με το μεταναστευτικό ρεύμα, θα τροφοδοτούν ανεξέλεγκτες  καταστάσεις με απρόβλεπτες  συμπεριφορές και πολιτικές συνέπειες.

Το ¨δυτικό οικοδόμημα¨ βρίσκεται από καιρό σε ανοιχτή αμφισβήτηση και κρίση.

Οι κοινωνικές και πολιτικές δυνάμεις που το αμφισβητούν αποτελούν ήδη την πλειοψηφία σε πολλές χώρες της Ευρώπης, όμως είναι σαφώς πολιτικά ετερόκλητες και αντιθετικές.

Η άκρα δεξιά με όλα τα ξενοφοβικά και εθνικιστικά  ιδεολογικά ρεύματα να βρίσκονται σε έξαρση και ανοδική τροχιά, ενώ είναι ήδη φανερό ότι, καταγάγει σημαντικές  εκλογικές νίκες σε μια σειρά χώρες, όπως στην Αυστρία, Ολλανδία, Γερμανία, Ιταλία, Πολωνία, Βαλτικές χώρες κ.α.

Από την άλλη πλευρά οι εναλλακτικές πολιτικές και κοινωνικές δυνάμεις, με προοδευτικό πολιτικό πρόσημο, -μαζί και η αντισυστημική αριστερά-  βρίσκονται σε εμφανέστατη θέση άμυνας και πολιτικής αμηχανίας, ενώ αδυνατούν να αντιπροτείνουν μια συνεκτική ριζοσπαστική προοπτική, σε εθνικό και περιφερειακό επίπεδο.

Τα πρόσφατα εκλογικά αποτελέσματα σε μια σημαντική χώρα όπως είναι η Ιταλία, το επιβεβαίωσαν αυτό με πανηγυρικό τρόπο.

(Βλέπε, παρουσίαση των ποσοστών που έδωσαν οι πρόσφατες εκλογές στην Ιταλία,  σύντομο σημείωμα του Γιώργου Παπαγιαννόπουλου., εφημερίδα ΠΑΡΟΝ, 11/03/18)