Όταν ο χρόνος γίνεται κουρέλι

Στο πλαίσιο του “εορτασμού” των δέκα ετών από τη λειτουργία του κουκλοθεάτρου “Άριμα” στο Ηράκλειο της Κρήτης, η εκ Θεσσαλονίκης Εύη Χατζημητάκου θα παρουσιάσει την performance “Εύζωνος τόπος”, την Παρασκευή 17 και το Σάββατο 18 Νοεμβρίου 2017.

Η Εύη Χατζημητάκου επιχειρεί να αναδείξει διαχρονικές αντιφάσεις και αδιέξοδα του νεοελληνική βίου μέσα από μια παράσταση επινοημένη στο πεζο-δρόμιο, καθώς υποστηρίζει η ίδια. Η ιδιόλεκτος της είναι συγκεκριμένη, πρόκειται για μια ιδιόλεκτο ταυτότητας, η οποία περιστρέφεται γύρω από τον άξονα πολύ γνωστών και οικείων σε όλους, συμβόλων και συμβολισμών ενός κυρίαρχου νεοελληνικού ιδεολογικού αφηγήματος. Και είναι όλα εδώ: τσαρούχι, φέσι, εθνόσημο, “ευκίνητοι και ελαφριοί  Εύζωνοι”, “κουρελήδες και τιμημένοι Τσολιάδες”, οι “άλλοι”, η “διανοητική υπεροχή και κατάντια”. Μέσα από την αργόσυρτη ένταση του “παριστάνειν”, όλα φαίνεται να καταλήγουν στο κομβικής σημασίας για το ξεδίπλωμα της δραματουργίας  ερώτημα:“Μαμά! που έβαλες την ταυτότητα”;

Η επί σκηνής δρώσα φαίνεται να αναζητά ή να επιχειρεί να αναπαραστήσει παντομιμικώς μια ασαφή έννοια ταυτότητας, μια “πλαστική λέξη” ή άλλως “συνδηλωτικό στερεότυπο” (Uwe Poerksen), χρησιμοποιώντας το σώμα της ως μέσο, το οποίο δια μέσου της  δουλεμένης κίνησης του παραξενίζει οικείες προς το θεατή μορφές, οι οποίες μεταφέρουν μεγάλο απόθεμα ιδεολογικού φορτίου. Για παράδειγμα: ευδιάκριτες, αν και σύντομες χρονικώς, είναι οι αντιγραφές κινήσεων λαϊκών χορών.

Δεν είναι μόνο η συμβολική των κινήσεων, η οποία παραπέμπει σε πτυχές του βασικού νεοελληνικού ιδεολογήματος, αλλά και τα ίδια τα “υλικά” που χρησιμοποιεί το δρών πρόσωπο επί σκηνής. Επιχειρεί επί σκηνής με βασικό συμβολικό άξονα το “τσαρούχι”,  ένα αντιφατικό σύμβολο, εφόσον παρουσιάζεται συγχρόνως ως υπόδημα του υπερήφανου “Ευζώνου” και του “κουρελή τσολιά”. Και αυτό συμβαίνει όχι μόνο στο λόγο της παράστασης, αλλά και  ενόσω λειτουργεί ως σύμβολο το οποίο πριμοδοτεί την οπτική ένταση του “παριστάνειν” επί σκηνής. Το συμπερασματικό λογοπαίγνιο προς το τέλος της παράστασης αναδεικνύει μια από τις πιο σημαντικές πτυχές της εθνικής μας κακοδαιμονίας:

“ΣτονΕύζωνοΤόπο/ τοΤσαρούχιτοΦτιάχνουνοιΕυζωνοι/καιτοΦοράνε τα Τσόλια / Έτσι Ανοίγει ο δρόμος της Υπεροχής”.

Η Εύη Χατζημητάκου έχει περιτυλίξει το “τσαρούχι” σε φύλλα εφημερίδας, δηλαδή  στο κατ΄ εξοχήν μέσο διάχυσης και ενστάλαξης ιδεολογίας, μέσω της οποίας έγινε και το ίδιο σύμβολο κάποιας πτυχής του νεοελληνικού εθνοκεντρικού ιδεολογικού αφηγήματος. Η εφημερίδα  “περιτυλίσσει” το τσαρούχι και μέσω αυτής της “περιτύλιξης” καταδηλώνεται συμβολικώς ότι το αντικείμενο έχει αποκτήσει το ιδεολογικό φορτίο του, τον ιδεολογικό συμβολισμό του, ότι δηλαδή νοηματοδοτείται από-και-μέσα σε αυτό το περίβλημα-εφημερίδα, το οποίο μοιάζει να διαμορφώνει τον πυρήνα του νοήματος σε αυτή την παράσταση.

Η Εύη Χατζημητάκου “αποτυλίσσει”, εμπρός στα μάτια των θεατών,τη συγκεκριμένη “συσκευασία” με το τελετουργικό του ανοίγματος ενός “δώρου”. Το συγκεκριμένο “δώρο” συνοδεύεται από ποικίλα συμφραζόμενα, τα οποία επιχειρεί η δράστις να απογυμνώσει “παντομιμικώς” από κάθε φορτίο ιδεολογικής σήμανσης. Προσπαθεί να το αποκαλύψει στην ξεπερασμένη χρηστική γύμνια του: δεν είναι τίποτε παραπάνω από ένα “τσαρούχι”, ένα  τουριστικό “σουβενίρ” του “Εύζωνου τόπου”. Το γεγονός ότι η παράσταση διαμορφώθηκε σε συνθήκες διαρκούς πειραματισμού και εξάσκησης στα πεζοδρόμια, στη ρίζα της Ακρόπολης στην Αθήνα,  φαίνεται να ενίσχυσε αυτή τη μορφή υπόρρητης κριτικής.

Απώλεια της κίνησης των πραγμάτων, απώλεια του ελέγχου της κατάστασής μας, απώλεια του εαυτού μας, απώλεια της ταυτότητάς μας: “ΦέσιΧωρίςΕθνόσημο”.

Η απώλεια αυτή φαίνεται να είναι δυσβάστακτη: “Mother, I don’t know where is my identity”. Η σύγχυση είναι πλήρης. Η δική μου γλώσσα, η γλώσσα των άλλων΄ εγώ στη δική μου γλώσσα και στη γλώσσα των άλλων. Ο δικός μου χρόνος, ο χρόνος των άλλων΄ εγώ στο δικό μου χρόνο και στον χρόνο των άλλων.

“Ο χρόνος είναι ύφασμα”, αποφαίνεται ο Jacque Lacan΄ “time is becoming a rug /  ο χρόνος έχει γίνει ένα κουρέλι”, μας διαμηνύει από σκηνής η Εύη Χατζημητάκου και η σανσκριτική συγγένεια της ελληνικής  γλώσσας μας υπενθυμίζει ότι η έννοια“καιρός” δηλώνει κάτι σαν “υφαντό του χρόνου”. Ζούμε σε “καιρούς” αποσύνθεσης, όπου κουρελιάζεται το υφαντό του χρόνου;

“Ο δρόμος κλείνει…”

Η δράστις αναζητά απεγνωσμένα απαντήσεις στο εναγώνιο ερώτημα για την ταυτότητά της, την ταυτότητά μας:

“Mother, I don’t know where is my identity!

Μήπως ξέ – μήπως ξέχασα την ταυτότητα

Deeply in your eyes, maybe?”

Παριστάνοντας ένα υποκείμενο αποπροσανατολισμένο επιχειρεί συγχρόνως σε δύο γλωσσικά επίπεδα, ένα της οικείας μητρικής γλώσσας και ένα της αγγλικής ως παγκόσμιας γλώσσας προσανατολισμού [Werner Stegmaier, Philosophie der Orientierung] και προσπαθεί να περισώσει κάτι από την αποσυντιθέμενη τριγύρω της πραγματικότητα: “Δεν έχω φουστανέλα, δεν έχω τσαρούχι να φορέσω, τα τσαρούχια μου τα πήραν τα σκυλιά/ ο δρόμος κλείνει…”. Μια τάξη πραγμάτων σε πλήρη αποσύνθεση και τα αδιέξοδα ορατά, ωστόσο, απομένει ως ύστατη παραμυθία αυτής της κατάστασης η μαζοχιστικού τύπου διαπίστωση: “It makes me tough!”

Κουκλοθέατρο “Άριμα”

Παπαναστασίου 83 , Ηράκλειο – Κρήτη

Παρασκευή 17 στις 10 μ.μ.

 Σάββατο 18 Νοεμβρίου στις 9 μ.μ.

Είσοδος:  8 ευρώ.

Πληροφορίες-κρατήσεις, τηλ.:  6972 – 641450

Απαραίτητη η κράτηση λόγω περιορισμένου αριθμού θέσεων.